Wim van der Horst in 1984
Het zijn gouden tijden voor fans van FC Den Bosch. Ze durven weer uit te komen voor de liefde voor hun club en genieten regelmatig van spectaculaire en prachtige duels zoals onlangs tegen FC Twente en NEC. In de verte doemen zelfs de stadions in de eredivisie op. Den Bosch als voetbalstad. Het klinkt na al die magere jaren waarin de club ternauwernood kon voortbestaan als een sprookje. Het is nog niet zover, maar de eerste voortekenen zijn buitengewoon bemoedigend.
In haar 50-jarige bestaan heeft FC Den Bosch een keer eerder zo’n grote opleving meegemaakt. Dat was in 1983. Zes maanden nadat de belastingdienst bijna de club uitkleedde, keek heel Nederland met stomme verbazing naar een voetbalsprookje in De Vliert. In de lente van 1983 leefde FC Den Bosch geweldig in de stad. In de nacompetitie van dat jaar was FC dé sensatie van het Nederlandse voetbal met sprankelend spel, een ‘wereld’-talent (Wim van der Horst) en volle stadions (58.000 toeschouwers bij 3 nacompetitiewedstrijden).
Die maand was het de letterlijke en figuurlijke lente van FC Den Bosch, Wimke van der Horst en Den Bosch als voetbalstad. De voetbaltoekomst lachte de Brabantse hoofdstad toe. Supporters droomden zelfs al van Europese campagnes. Een enkele visionair had het over een nieuw echt voetbalstadion, maar de club durfde niet en de gemeente wilde niet. Terwijl op dat moment de tijd rijp was om FC Den Bosch een definitieve duw in de richting van de nationale top te geven. Later moest FC genoegen nemen met een Efteling stadion, wat nu nog een blok aan het been van de club is.
Brutaal ventje
Het was de tijd, dat een bezoek aan FC Den Bosch een avondje uit betekende. De laatste reguliere competitiewedstrijd vóór de nacompetitie van 1983 begon, was thuis tegen Cambuur. Een duel voor spek en bonen. Beide ploegen waren namelijk al geplaatst voor de nacompetitie. Toch zaten er 10.000 toeschouwers in een heerlijke lenteavond op de tribunes. Het werd 4-0 en Wim van der Horst excelleerde. De kleine centrale middenvelder van FC Den Bosch. Utrechter van geboorte en enkele jaren eerder overgekomen van de reserves van AZ. Een brutaal ventje met ongelooflijke voetbal-kwaliteiten, soms wel iets te gemakzuchtig.
Nou had die wedstrijd tegen Cambuur nog een staartje, want in de catacomben van de oude De Vliert werd plotsklaps duidelijk dat Van der Horst voor het seizoen erop al een contract had getekend bij nota bene Cambuur, de tegenstander van die avond én tegenstander in de nacompetitie. Er brak die avond een geweldige heisa los achter de schermen. Van der Horst had inmiddels enorme spijt, want de eerste tekenen van de Bossche voetbal-lente borrelden omhoog. Maar Cambuur hield hem aan zijn contract. Uiteindelijk moest de voetballer zelf zijn contract afkopen, want Den Bosch promoveerde in een zucht naar de eredivisie, het ultieme doel van iedere voetballer. Hij bleef dus.
Uitblinken tegen PSV
Ik zag Wim van der Horst voor het eerst live in actie in de herfst van 1978 in een bekerwedstrijd van het toen nog in de eerste divisie spelende FC Den Bosch uit bij het grote PSV. PSV, met zijn sterren uit de WK-finale van enkele maanden eerder. René en Willy van de Kerkhof, Jan Poortvliet en Ernie Brands. Maar het ‘nietige’ FC dicteerde de wedstrijd. De toen 22-jarige Van der Horst was de grote man op het middenveld. De Oranje-vedetten van PSV werden bijkans gek van hem. Den Bosch was gewoon de betere ploeg en had in Jan Peters ook nog eens een ongrijpbare en meedogenloze spits.
Lange tijd leidde Den Bosch met 1-0 maar in de slotfase sloeg PSV alsnog toe. Zij het met de nodige hulp van de scheidsrechter. Van der Horst opende wel de ogen van verzamelde vaderlandse voetbalpers. De toenmalige trainer van PSV Kees Rijvers kon het nauwelijks uit zijn mond krijgen, maar uiteindelijk gaf ook hij toe, dat Den Bosch de betere ploeg was geweest met vooral ‘een fantastisch ventje direct achter de spits’.
In diezelfde herfst torpedeerde FC Den Bosch wel zelf een eerste kans om weer eens te kunnen dromen van de successen van weleer, landskampioen in 1948 (BVV) en eredivisievoetbal (BVV in de jaren vijftig en FC zelf in het begin van de zeventiger jaren). De club regeerde in de 1e divisie met dominant herkenbaar voetbal en had veel jong talent. Maar ook toen was er al geldgebrek en Jan Peters werd tussentijds aan Feyenoord verkocht. Met Harrie van den Ham (de reservespits van FC Utrecht) als vervanger was de schwung er echter meteen uit. Ook Wim van der Horst kreeg de ploeg dat jaar niet meer aan het voetballen. Den Bosch greep naast alle prijzen, maar leek in de seizoenen erop een paar keer via de nacompetitie alsnog te slagen. Maar het duurde nog tot 1983 voordat het eindelijk lukte.
Ongrijpbaar
Wim van der Horst groeide uit tot de grote ster van de nacompetitie van dat jaar. Den Bosch begon met een uitwedstrijd tegen VVV en was niet eens favoriet. Maar ineens vonden de Bossche talenten elkaar. Met Van der Horst als architect en vooral de snelle spits Roger Schouwenaar (ook ex-AZ) als afmaker sloeg de club toe met een mokerslag (0-3). Drie dagen later liep De Vliert tegen Cambuur voor tweederde vol met 19.000 toeschouwers. De Friezen met legendarische spelers als Koko Hoekstra en doelman Oscar Zijlstra. Maar Van der Horst besliste de wedstrijd met flonkerende acties en sluw spel. Ongrijpbaar voor verdedigers ook al was hij niet eens erg snel.
Eigenlijk was de rest van die nacompetitie nog een formaliteit nadat ook de tweede uitwedstrijd, bij MVV met 3-0 werd gewonnen. Memorabel was het duel in De Vliert tegen de Limburgers. Er was geen kaartje meer te krijgen. Toeschouwers klommen in de lichtmasten en het NOS journaal bracht live beelden uit het mudvolle stadion. Een eerste divisieclub die in de voorgaande winter bijna failliet was, had 30.000 man in zijn stadion. De sfeer was geweldig. De stad kookte van voetbalenthousiasme en eigenlijk is het onbegrijpelijk dat daar toen heel weinig mee is gedaan.
De Bossche Messi
De vergelijking gaat qua niveau natuurlijk volledig mank, maar Wim van der Horst had toen voor FC Den Bosch min of meer de waarde van Lionel Messi voor het huidige FC Barcelona. Hij maakte echt het verschil bij het FC anno 1983, ook op eredivisieniveau. Zijn acties hadden ook wat weg van die van Messi. Met soms prachtige slimme doelpunten als gevolg. Kijk maar eens naar zijn derde goal tegen Ajax in oktober van datzelfde jaar (zie video). Ik ben er van overtuigd, dat Van der Horst met zijn kwaliteiten het had kunnen maken bij een grote club, maar vreemd genoeg was er nooit sprake van een toptransfer.
Drie seizoenen maakte Wimke met FC Den Bosch mee in de eredivisie. Het eerste jaar was sensationeel. Maar daarna verdween langzaam aan het sprankelende bij de rasvoetballer, die zoveel Bossche voetbalfans jarenlang zo ongelooflijk veel plezier had bezorgd. Van der Horst leefde ook niet bepaald als een monnik. Den Bosch genoot van hem en hij genoot van Den Bosch als stad. Misschien is dat nog het grootste struikelblok geweest voor een gouden carrière, want voetballen kon die kleine uit Utrecht als de besten in Nederland. Het was alleen wat wisselvallig en onvoorspelbaar.
Naar Utrecht
In 1986 verliet Van der Horst na een conflict de club en ging hij samen met Ton Pattinama spelen voor de club in zijn geboorteplaats Utrecht. Het werd geen succes. De middenvelder speelde dat jaar 17 wedstrijden en scoorde niet een keer. Na een seizoen ging hij naar Willem II, waar hij nog een jaar op het hoogste niveau speelde, maar opnieuw benaderde hij zijn Bossche niveau niet meer. In 1988 beëindigde hij zijn actieve carrière, amper 31 jaar oud. Een leeftijd waarop veel voetballers nog een tweede jeugd doormaken. Maar zoals bij veel technisch begaafde spelers hadden de talloze jarenlange aanslagen van verdedigers op enkels, knieën, scheenbenen en kuiten hun uitwerking niet gemist.
Jammer dat deze prachtige voetballer geen mooier afscheid was gegund. Voor mij zal hij altijd de Messi van FC Den Bosch blijven. De smaakmaker van FC tijdens het hoogtepunt van de club tot nu toe in diens bijna 50-jarige leven. Wim van der Horst is na wat omzwervingen bij andere clubs als Sparta gelukkig weer teruggekeerd bij ’zijn’ club. Hij maakt deel uit van het scoutingapparaat en is verder betrokken in de contacten met lokale sponsors.
Tekst: Frank van Geloven
Wim van der Horst scoort in 1983 driemaal tegen Ajax